16ο κεφάλαιο : Οι αποστάσεις ασφαλείας πέδησης και ακινητοποίησης
Κρίσεις και λήψη αποφάσεων
Η εκτίμηση μιας κατάστασης στον δρόμο και η έγκαιρη λήψη σωστών αποφάσεων και ενεργειών είναι οι πιο σημαντικές παράμετροι, προκειμένου να οδηγείτε με ασφάλεια για τον εαυτό σας, τους συνεπιβάτες σας, αλλά και τους υπόλοιπους χρήστες της οδού. Οι έμπειροι οδηγοί μπορούν να εντοπίζουν κάποιον πιθανό κίνδυνο στον δρόμο και να αντιδρούν πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά σε σχέση με τους νέους οδηγούς. Αυτό δεν συμβαίνει επειδή έχουν πιο γρήγορο χρόνο αντίδρασης ή αντανακλαστικά, αλλά λόγω της εμπειρίας που έχουν αποκτήσει με τα πολλά χρόνια οδήγησης. Κάτι που ισχύει για όλους τους οδηγούς, αλλά κυρίως για τους νέους, είναι ότι διατηρώντας μία ταχύτητα εντός των καθορισμένων ορίων για τον εκάστοτε δρόμο δίνουν στον εαυτό τους περισσότερο χρόνο, ώστε να αποφασίσουν για την επόμενη ενέργεια και να αντιδράσουν έγκαιρα και σωστά.
Ο χρόνος αντίδρασης
Ο χρόνος αντίδρασης είναι ο χρόνος που χρειάζεται ένα άτομο ή ένα σύστημα ώστε να ανταποκριθεί σε ένα δεδομένο ερέθισμα ή γεγονός. Στην οδήγηση, ως χρόνο αντίδρασης χαρακτηρίζουμε τον χρόνο που χρειάζεστε για να αντιληφθείτε ένα γεγονός και να αντιδράσετε, είτε μετακινώντας το πόδι σας από το πεντάλ του γκαζιού στο πεντάλ του φρένου, είτε στρίβοντας το τιμόνι ή πατώντας την κόρνα και, γενικά, πραγματοποιώντας οποιαδήποτε ενέργεια ως αντίδραση σε κάποιο ερέθισμα. Ο χρόνος αντίδρασης περιλαμβάνει τον χρόνο από την αναγνώριση κάποιας κατάστασης (π.χ. κόκκινος σηματοδότης) ή κάποιου συμβάντος (π.χ. εμφάνιση εμποδίου) στον δρόμο, είτε μέσω της όρασης είτε μέσω της ακοής, μέχρι την εκτέλεση μίας ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων και των ενδιάμεσων κινήσεων (π.χ. χρόνος απομάκρυνσης του ποδιού από το γκάζι και πάτημα του φρένου). Στην οδήγηση, λίγα κλάσματα του δευτερολέπτου στον χρόνο αντίδρασης αρκούν να κάνουν τη διαφορά μεταξύ σύγκρουσης ή αποφυγής αυτής. Κατα τη διάρκεια του χρόνου αντίδρασης η απόσταση που διανύει ένα όχημα ονομάζεται απόσταση αντίδρασης. Η απόσταση αντίδρασης ισούται με την ταχύτητα που κινείται το αυτοκίνητο επί τον χρόνο αντίδρασης του οδηγού. Σημαντικό ρόλο για την απόσταση που θα διανύσει το όχημα μέσα στο χρόνο αντίδρασης παίζει η κλίση του δρόμου, καθώς και η ολισθηρότητα.
Παράγοντες που επηρεάζουν τον χρόνο αντίδρασης
Η απόσπαση της προσοχής, η ταχύτητα, η οδηγική εμπειρία, καθώς και η φυσική και γνωσιακή κατάσταση μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τους χρόνους αντίδρασης. Ακόμη και οδηγοί που, υπό κανονικές συνθήκες, αντιδρούν με σχετικά μικρούς χρόνους αντίδρασης, μπορεί να παρουσιάσουν μεγαλύτερους χρόνους εξαιτίας της απόσπασης της προσοχής τους, της οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ, της υπνηλίας, των χρόνιων παθήσεων ή του άγχους. Για παράδειγμα, η χρήση του κινητού τηλεφώνου, και συγκεκριμένα η αποστολή γραπτών μηνυμάτων κατά την οδήγηση, υπερδιπλασιάζει τον χρόνο αντίδρασης ενός οδηγού. Οι χρόνοι αντίδρασης διαφέρουν από οδηγό σε οδηγό. Ένας επαγγελματίας οδηγός, που είναι σωματικά υγιής και εκπαιδευμένος στην οδήγηση σε υψηλές ταχύτητες, μπορεί να έχει χρόνο αντίδρασης 0,7 s υπό συγκεκριμένες συνθήκες, ενώ ο μέσος οδηγός μπορεί να έχει πιο αργό χρόνο αντίδρασης, συνήθως 1 s κατά μέσο όρο. Για κάποιους οδηγούς ο χρόνος αυτός μπορεί να φτάσει το 1,5 s ή και περισσότερο από 2s. Ορισμένοι ειδικοί στην αναπαράσταση ατυχημάτων χρησιμοποιούν ως μέσο όρο το 1,5 s. Η ηλικία είναι ένας παράγοντας που επηρεάζει σημαντικά τους χρόνους αντίδρασης και τα αντανακλαστικά. Καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν, ορισμένες σωματικές και πνευματικές λειτουργίες επιβραδύνονται, προκαλώντας αύξηση του χρόνου αντίδρασης. Οι οδηγοί ανεξαρτήτως ηλικίας πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους δικούς τους χρόνους αντίδρασης, αλλά και τους χρόνους αντίδρασης των άλλων γύρω τους. Η οδήγηση την νύχτα, οι κακές καιρικές συνθήκες και άλλοι παράγοντες απαιτούν τη διατήρηση μεγαλύτερης απόστασης ασφαλείας μεταξύ των οχημάτων και αναγνώριση των πιθανών κινδύνων που σχετίζονται με την οδήγηση υπό αυτές τις συνθήκες.
Συμπεριφορές και συνήθειες που αυξάνουν τον χρόνο αντίδρασης
Βάσει της παραπάνω ενότητας, υπάρχουν ορισμένες συνήθειες που οδηγούν στην αύξηση του χρόνου αντίδρασης και συνεπώς στον κίνδυνο πρόκλησης ατυχήματος. Κάποιες από αυτές είναι:
1) Οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, ναρκωτικών ουσιών ή φαρμάκων που οδηγούν σε υπνηλία.
2) Οδήγηση υπό συνθήκες υπνηλίας, κούρασης, ζάλης, άγχους.
3) Οδήγηση με περισπασμούς από το εσωτερικό του οχήματος (χρήση κινητού τηλεφώνου, δυνατή μουσική, χρήση ακουστικών, συνομιλία με επιβάτες,
φαγητό ή ποτό στο αυτοκίνητο, κάπνισμα, ανεύρεση πληροφοριών σε έντυπο ή αλλού, παρατεταμένη χρήση οργάνων ελέγχου αυτοκινήτου όπως σύστημα μουσικής, σύστημα πλοήγησης, ερμάριο κ.λπ.).
4) Οδήγηση με εξωτερικούς περισπασμούς (εστίαση σε τοπίο, καταστήματα, άλλα οχήματα, διαφημιστικές πινακίδες κ.λπ.)
Η απόσταση αντίδρασης
Όταν μιλάμε για την ταχύτητα κίνησης ενός οχήματος, αναφερόμαστε στη χιλιομετρική απόσταση που διανύει ανά ώρα, π.χ. λέμε 50 km/h, 100 km/h κ.λπ. Ως οδηγοί πρέπει να μπορείτε να υπολογίζετε (κατά προσέγγιση) την ταχύτητά σας σε μέτρα ανά δευτερόλεπτο (m/s). Η απόσταση που θα διανύσει το όχημά σας σε 1 s μπορεί επίσης να υπολογιστεί με ακρίβεια. Χρειάζεται μόνο να μετατρέψετε τα χιλιόμετρα σε μέτρα (1km = 1000 m) και την ώρα σε δευτερόλεπτα (1 h = 3.600 s). Ακολουθούν μερικά ενδεικτικά παραδείγματα υπολογισμού απόστασης ανά δευτερόλεπτο, για διαφορετι-
κές ταχύτητες κίνησης (πίν. 16.2).Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ένα δευτερόλεπτο είναι ο μέσος όρος του χρόνου αντίδρασης των οδηγών, δηλαδή του χρόνου μεταξύ της αναγνώρισης ενός ερεθίσματος (ή ενός οδικού κινδύνου) και του χρόνου που ο οδηγός αντιδρά. Οπότε η διανυόμενη απόσταση ανά 1 s στην παραπάνω μέθοδο υπολογισμού, ονομάζεται και απόσταση αντίδρασης.
Υπολογισμός της απόστασης ασφαλείας
Σε παγκόσμιο επίπεδο, επικρατεί ο κανόνας των 2 s ως η ελάχιστη ασφαλής απόσταση την οποία πρέπει να διατηρήσετε ως οδηγός από το προπορευόμενο όχημα, προκειμένου να μην συμβεί σύγκρουση. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι όταν το προπορευόμενο όχημα περάσει οποιοδήποτε σημείο στο δρόμο, το όχημα που ακολουθεί θα περάσει το σημείο αυτό μετά από 2 s. Τα 2 s είναι ο χρόνος που θεωρείται ότι ο οδηγός έχει τη δυνατότητα να αντιδράσει κατάλληλα, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος σύγκρουσης ή να μειωθεί η σοβαρότατα πιθανών τραυματισμών από τυχόν σύγκρουση. Ο υπολογισμός των 2 s καλύπτει τον μέσο χρόνο αντίδρασης των οδηγών και τις συνθήκες οδήγησης που μπορεί να μην είναι πάντα ιδανικές, λόγω της κούρασης του οδηγού, της ηλικίας του, της παλαιότητας του οχήματος, των κακών καιρικών συνθηκών κ.λπ. (στοιχεία που μπορεί να συμβάλλουν στην αύξηση του χρόνου αντίδρασης του οδηγού). Συγκεκριμένα, υπολογίζεται επιπλεόν 1 s για την ασφάλεια όταν ο συνθήκες οδήγησης δεν είναι ιδανικές. Ο υπολογισμός των 2 s προκύπτει ως εξής:
2 s απόσταση ασφαλείας από το προπορευόμενο= 1 s χρόνου αντίδρασης + 1 s ασφαλείας
Στην πραγματικότητα, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, τα 2 s αντιστοιχούν σε διαφορετικές αποστάσεις από το προπορευόμενο όχημα, βάσει της ταχύτητας κίνησης του αυτοκινήτου σας. Ένας τρόπος για να ελέγξετε εάν η απόστασή σας από το προπορευόμενο όχημα είναι σωστή είναι να θέσετε ένα σημείο αναφοράς, δηλαδή ένα εμφανές σημείο στο οδόστρωμα (π.χ. κάποια πινακίδα, φανάρι, κολόνα) και μόλις περάσει το μπροστινό όχημα να μετρήσετε ήρεμα τα 2 s μέχρι να φτάσετε κι εσείς στο σημείο αυτό.
Απόσταση πέδησης
Ως απόσταση πέδησης ορίζεται η απόσταση που θα διανύσει το όχημά σας από την στιγμή που θα αρχίσετε να πιέζετε τον ποδομοχλό πέδησης (φρένο) μέχρι να ακινητοποιηθεί. Οι παράγοντες που συμβάλλουν στην απόσταση πέδησης είναι οι ακόλουθοι:
1) Η ταχύτητα του οχήματος. Ειδικότερα:
α) 2 φορές μεγαλύτερη ταχύτητα ισούται 4 φορές μεγαλύτερη απόσταση πέδησης!
β) 3 φορές μεγαλύτερη ταχύτητα ισούται 9 φορές μεγαλύτερη απόσταση πέδησης!
2) Η κατάσταση του οδοστρώματος.
3) Η κλίση της οδού.
4) Η κατάσταση και το σύστημα των φρένων (δηλ. πόσοι τροχοί φρενάρουν).
5) Η κατάσταση των ελαστικών (ηλικία και φθορά).
Απόσταση ακινητοποίησης
Ως απόσταση ακινητοποίησης ορίζεται η απόσταση που θα διανύσει το όχημά σας από τη στιγμή που θα αντιληφθείτε τον κίνδυνο μέχρι να ακινητοποιηθεί. Δηλαδή, μέσα στον χρόνο αυτό υπολογίζεται και ο χρόνος αντίδρασής σας (Ως οδηγός, οφείλετε να ρυθμίζετε την ταχύτητα του οχήματός σας, ώστε να μπορείτε να αντιδράσετε εγκαίρως σε μία προβλέψιμη κατάσταση με εμπόδια που είναι ορατά, αλλά και σε μία απρόβλεπτη κατάσταση, όπως η ξαφνική εμφάνιση ενός ζώου στον δρόμο ή η μη αναμενόμενη επιβράδυνση ή ακινητοποίηση του εμπρόσθιου οχήματος.
Πέδηση έκτακτης ανάγκης (πέδηση πανικού)
Κατά την οδήγηση υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες ο οδηγός αναγκάζεται να επιβραδύνει απότομα, χωρίς να το έχει προβλέψει εγκαίρως ώστε να προβεί σε ομαλή πέδηση. Κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί όταν εμφανιστεί ξαφνικά ένα εμπόδιο στην πορεία του οχήματος. Αυτή η περίπτωση απότομης πέδησης ονομάζεται πέδηση έκτακτης ανάγκης ή πέδηση πανικού. Εάν χρειαστεί να πραγματοποιήσετε πέδηση έκτακτης ανάγκης σε όχημα που διαθέτει ABS:
1) Πατήστε το φρένο χωρίς δισταγμό. 2) Κοιτάξτε προς το σημείο που θέλετε να κατευθυνθείτε.
3) Κρατήστε σταθερά το τιμόνι.
4) Μην απομακρύνετε το πόδι σας από το φρένο.
Σε περίπτωση που το όχημά σας δεν διαθέτει ABS:
1) Πατάτε και αφήνετε το φρένο γρήγορα και συνεχώς φροντίζοντας να μην το πατήσετε μέχρι το τέρμα ώστε να μην μπλοκάρουν οι τροχοί.
2) Κατεβάστε σχέση/σχέσεις μετάδοσης σε όχημα με χειροκίνητο κιβώτιο μετάδοσης ταχυτήτων.
3) Κρατήστε σταθερά το τιμόνι κοιτώντας προς το σημείο που θέλετε να κατευθυνθείτε.
Οι αποστάσεις ασφαλείας πέδησης και ακινητοποίησης είναι ένα σημαντικό θέμα που αφορά την ασφάλεια σε διάφορους τομείς. Από την οδική ασφάλεια μέχρι την βιομηχανία, η τήρηση αυτών των αποστάσεων μπορεί να σώσει ζωές και να αποτρέψει ατυχήματα. Σε αυτό το άρθρο, θα εξετάσουμε λεπτομερώς το θέμα αυτό και θα παρουσιάσουμε σημαντικές πληροφορίες και συμβουλές.
- Ποια είναι η διαφορά μεταξύ αποστάσεων ασφαλείας πέδησης και ακινητοποίησης;
- Πώς μπορώ να υπολογίσω τις αποστάσεις αυτές σε οδικό δίκτυο;
- Ποιες είναι οι κύριες παράμετροι που επηρεάζουν τις αποστάσεις ασφαλείας;
Αποστάσεις Ασφαλείας Πέδησης
Η απόσταση ασφαλείας πέδησης είναι η απόσταση που χρειάζεται ένα όχημα για να σταματήσει με ασφάλεια. Κάποια σημαντικά στοιχεία περιλαμβάνουν:
- Ταχύτητα του οχήματος
- Κατάσταση του οδοστρώματος
- Κατάσταση των φρένων
- Καιρικές συνθήκες
Αποστάσεις Ακινητοποίησης
Η απόσταση ακινητοποίησης είναι η απόσταση που διανύει ένα όχημα μετά την εφαρμογή των φρένων μέχρι να σταματήσει πλήρως. Κάποια σημαντικά στοιχεία περιλαμβάνουν:
- Αντίδραση του οδηγού
- Απόσταση αντίδρασης
- Απόσταση φρεναρίσματος
- Συνολική απόσταση ακινητοποίησης
Παράδειγμα Υπολογισμού
Για να υπολογίσετε τις αποστάσεις ασφαλείας, πρέπει να λάβετε υπόψη την ταχύτητα του οχήματος, την αντίδραση του οδηγού και την απόσταση φρεναρίσματος. Με τη χρήση των σωστών τύπων υπολογισμού, μπορείτε να εξασφαλίσετε την ασφάλεια σας και των άλλων στον δρόμο.
Συμβουλές για Ασφαλή Οδήγηση
Για να μειώσετε τον κίνδυνο ατυχημάτων και να διατηρήσετε την ασφάλεια σας, μπορείτε να ακολουθήσετε μερικές συμβουλές:
- Κρατήστε ασφαλή απόσταση από τα άλλα οχήματα
- Χρησιμοποιήστε τα φώτα σας σωστά
- Προσαρμόστε την ταχύτητά σας στις κυκλοφοριακές συνθήκες
- Ελέγξτε τακτικά τα φρένα σας
Οι αποστάσεις ασφαλείας πέδησης και ακινητοποίησης είναι ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια στον δρόμο. Κατανοώντας αυτές τις έννοιες και τηρώντας τις σχετικές οδηγίες, μπορούμε όλοι να συμβάλουμε στη μείωση των ατυχημάτων και στην προστασία της ζωής μας και των άλλων.
