Γενικά η έλλειψη ύπνου έχει ως αποτέλεσμα να μας έρχεται έντονη υπνηλία σε ώρες που το άτομο θα πρέπει να είναι πλήρως ενεργό. Αυτο μας προκαλεί εκνευρισμό, άγχος, απροσεξία και μειωμένη ικανότητα πνευματικής και σωματικής λειτουργίας.
Επισης, η έλλειψη ύπνου για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια υπνηλία. Η οποία είναι πολύ δύσκολο να θεραπευτεί. Για αυτό, θα πρέπει να συμπληρώνουμε τουλάχιστον 6 ώρες ύπνου κάθε νύχτα.
Ώστε να μπορούμε να είμαστε ήρεμοι, αποδοτικοί. γεμάτοι ενέργεια στις καθημερινές μας ασχολίες, ιδιαίτερα στην οδήγηση
Οι επιπτώσεις της υπνηλίας στην οδήγηση
- Ένα αυτοκίνητο φεύγει από την πορεία του, σε ένα μονότονο (ευθεία) σκοτεινό επαρχιακό δρόμο με υψηλή ταχύτητα, και συγκρούεται σε ένα δέντρο.
- Σε έναν άλλο δρόμο (ταχείας κυκλοφορίας), ένα αυτοκίνητο παρεκκλίνει από τη λωρίδα του, χωρίς καμία προφανή αιτία, και συγκρούεται με ένα φορτηγό που κινείται στο αντίθετο ρεύμα.
Αυτά τα παράξενα γεγονότα αποτελούν καθημερινή πραγματικότητα. Την εξήγηση για τα αίτιά τους έρχονται να δώσουν οι πολυάριθμες μελέτες ειδικών, που αποδίδουν το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών των ατυχημάτων στην Οδηγηση και υπνηλια.
Είτε οι οδηγοί αποκοιμήθηκαν στο τιμόνι, είτε ήταν τόσο εξαντλημένοι που, οδηγήθηκαν σε σοβαρά – και πολλές φορές θανατηφόρα – λάθη.
Οι κύριες συνέπειες της υπνηλίας στη συμπεριφορά του οδηγού στο δρόμο, περιλαμβάνουν:
- δυσκολία παραμονής στη λωρίδα της κυκλοφορίας (το αυτοκίνητο αποκλίνει κι επανέρχεται περιοδικά στη μέση της λωρίδας κυκλοφορίας του),
- συχνές και περιττές αλλαγές της ταχύτητας του οχήματος,
- καθυστερημένη ή ελλιπής αντίδραση για την αποφυγή επικίνδυνων συμβάντων (π.χ. ανάγκη πέδησης, στροφής τιμονιού προς αποφυγή εμποδίου, κλπ.),
- δυσκολία στη συγκέντρωση ή στη διατήρηση των οφθαλμών ανοιχτών,
- δυσκολία στη διατήρηση του κεφαλιού σε όρθια θέση, επαναλαμβανόμενα χασμουρητά,
- διάσπαση προσοχής και αποσυνδεδεμένες σκέψεις,
- δυσκολία ανάκλησης των συμβάντων των τελευταίων διανυθέντων χιλιομέτρων,
- απώλεια έγκαιρης αναγνώρισης ενδείξεων σηματοδοτών, κυκλοφοριακών πινακίδων ή εξόδων οδών.
Σωστές και λανθασμένες πρακτικές για να αντιμετωπίσεις την Οδηγηση και υπνηλια
ΛΑΘΟΣ
- Η υπνηλία έχει διάρκεια. Αν καταπολεμηθεί για μερικές ώρες ξεπερνιέται. ΟΧΙ! Δεν ξεπερνιέται!
- Αφου ο μειωμένος ύπνος έχει γίνει σχεδόν καθημερινή συνήθεια, ο οργανισμός μας (το βιολογικό ρολόι) προσαρμόζεται. ΟΧΙ! Δεν προσαρμόζεται!
- Οι άριστοι οδηγοί δε χάνουν ποτέ τον έλεγχο του οχήματος, ακόμα και υπό κατάσταση υπνηλίας. ΟΧΙ! Όλοι τελικά θα χάσουν κάποια στιγμή τον έλεγχο, ανεξαρτήτως ικανοτήτων.
ΣΩΣΤΟ
- Η μόνη γιατρειά στην υπνηλία είναι ο ύπνος. Ακόμα και να νοιώθουμε ότι ξεπεράσαμε τη νύστα μας, τα αντανακλαστικά μας παραμένουν σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα.
- Οι ώρες που χάνουμε καθημερινά από τον κανονικό μας ύπνο είναι αθροιστικές και πρέπει να τις καλύψουμε για να επανέλθουμε σε καλή φυσική κατάσταση.
- Ακόμα και ένας οδηγός με μακρά εμπειρία και άριστες ικανότητες, δε μπορεί να ελέγξει την έντονη υπνηλία του.
Όταν οδηγούμε
ΛΑΘΟΣ
- Δεν έχω κοιμηθεί καλά, αλλά νοιώθω απόλυτα εναργής. Δεν φτάνει! Η υπνηλία επέρχεται συχνά χωρίς να το αντιληφθούμε!
- Οδηγώ τις μικρές ώρες, μεταξύ 2-6π.μ., μόνο τα Σαββατοκύριακα, μετά τη διασκέδαση. Τότε είναι όμως που κινδυνεύεις περισσότερο!
- Μερικές φορές νοιώθω υπνηλία όταν οδηγώ μετά τη δουλειά ή μετά από ένα γεύμα, αλλά δεν επηρεάζεται η οδηγική μου ικανότητα. Και όμως επηρεάζεται!
ΣΩΣΤΟ
- Βεβαιώνομαι ότι έχω κοιμηθεί το προηγούμενο βράδυ και δεν αισθάνομαι υπνηλία.
- Δεν καταναλώνω αλκοόλ πέραν των επιτρεπτών ορίων.
- Αποφεύγω να οδηγώ τις «μικρές» ώρες, μεταξύ 2-6 π.μ., όπου τα φαινόμενα υπνηλίας είναι έντονα.
- Αποφεύγω να οδηγώ τις μεσημεριανές ώρες, 2-4 μ.μ., ιδιαίτερα όταν έχω γευματίσει βαριά ή έχω καταναλώσει έστω και λίγο αλκοόλ.
- Αποφεύγω την οδήγηση τις ώρες που συνήθως κοιμάμαι γιατι δεν θελω να έχω Οδηγηση και υπνηλια.
Σύμφωνα με τον ΚΟΚ (Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας) : O oδηγός επιβάλλεται να έχει την προβλεπόμενη άδεια οδήγησης, και την αναγκαία σωματική και διανoητική ικανότητα και να βρίσκεται σε κατάλληλη κατάσταση (νηφάλιος) για να oδηγεί, oφείλει δε κατά τo χρόνo της oδήγησης να είναι σε θέση να ελέγχει τo όχημά τoυ.
Οδήγηση σε μεγάλα ταξίδια
ΛΑΘΟΣ
- Ταξιδεύω αμέσως μετά τη δουλειά για να μη χάσω χρόνο. Προσοχή! Μπορεί να χάσεις … όλο τον υπόλοιπο χρόνο
- Ταξιδεύω μόνος μου. ΟΧΙ! Ποτέ όταν είμαι ιδιαιτέρα κουρασμένος
- Δεν κάνω στάσεις, θέλω να φτάσω γρήγορα στον προορισμό μου. Θα ξεκουραστώ εκεί. Λάθος! Αν φτάσεις…
- Αντέχω να ταξιδέψω για περισσότερες από 8 ώρες. Δεν προτιμώ την ενδιάμεση διαμονή. Λάθος! Κανείς δεν αντέχει να οδηγεί με ασφάλεια επί 8 συναπτές ώρες χωρίς στάση
- Καταναλώνω αλκοόλ εντός των επιτρεπτών ορίων, γιατί με κρατάει σε εγρήγορση. Λάθος! Το αλκοόλ έχει πάντα αρνητική και μόνο επίδραση, ακόμη και σε μικρές ποσότητες!
ΣΩΣΤΟ
- Αποφεύγω να ταξιδεύω έπειτα από μία υπερβολικά κουραστική ημέρα.
- Ταξιδεύω πάντα με συνοδηγό, όταν είμαι κουρασμένος ή πραγματοποιώ μακρύ ταξίδι.
- Προγραμματίζω συχνές στάσεις τουλάχιστον 15 λεπτών, κάθε 200χιλιόμετρα ή κάθε 2 ώρες.
- Εάν είναι απαραίτητο προγραμματίζω ενδιάμεση διαμονή.
- Αποφεύγω απόλυτα την κατανάλωση αλκοόλ και καταπραϋντικών φαρμάκων.
Όταν οδηγώντας, αισθάνομαι υπνηλία :
ΛΑΘΟΣ
- Δυναμώνω τη μουσική.
- Ανοίγω το παράθυρο για καθαρό αέρα.
- Ανοίγω τον κλιματισμό του οχήματος.
- Συνομιλώ στο κινητό.
- Ρίχνω κρύο νερό στο πρόσωπό μου.
- Σταματώ όταν έχω διανύσει την αρχική επιθυμητή απόσταση. Δε θα συμβεί τίποτα για μερικά επιπλέον χιλιόμετρα. Και όμως…
- Σταματώ για ένα σύντομο ύπνο άνω των 20 λεπτών και συνεχίζω όταν ξυπνήσω. Προσοχή! Μετά τα 20 λεπτά μπαίνεις σε φάση ύπνου που προκαλεί επιπλέον υπνηλία αν τον διακόψεις πριν περάσει τουλάχιστον 1 ώρα.
ΣΩΣΤΟ
- Σταματώ σε ασφαλές σημείο στάθμευσης για ένα σύντομο ύπνο των 15-20 λεπτών, πριν συνεχίσω.
- Καταναλώνω ροφήματα που περιέχουν καφεΐνη (καφές, τσάι, κλπ.).
Σταματώ ΑΜΕΣΩΣ την οδήγηση , εάν συνειδητοποιήσω πως έχασα έστω και για κλάσματα δευτερολέπτου τον έλεγχο του οχήματος (π.χ. βγήκα από τη λωρίδα μου). Ειναι φαινόμενο σε Οδηγηση και υπνηλια. - Ζητώ από τον συνοδηγό, εφόσον έχει δίπλωμα οδήγησης και βρίσκεται σε πλήρη ενάργεια, να αναλάβει τον έλεγχο του οχήματος.
