2ο κεφάλαιο : Γνωρίζοντας το αυτοκίνητο
Βασικά συστήματα αυτοκινήτου
Τα κύρια συστήματα του επιβατηγού αυτοκινήτου είναι τα ακόλουθα:
1) Κινητήριο σύστημα:
α) Κινητήρας.
β) Ποδομοχλός επιτάχυνσης (γκάζι).
2) Σύστημα μετάδοσης κίνησης.
α) Ποδομοχλός σύμπλεξης (συμπλέκτης).
β) Κιβώτιο ταχυτήτων.
γ) Μοχλός ταχυτήτων.
3) Σύστημα ανάρτησης:
α) Ανάρτηση.
β) Τροχοί/ Ελαστικά.
4) Σύστημα πέδησης:
Ποδομοχλός πέδησης (φρένα).
5) Σύστημα διεύθυνσης.
Η κίνηση των αυτοκινήτων (κινητήριο σύστημα)
Τα περισσότερα αυτοκίνητα σήμερα λειτουργούν Μηχανές Εσωτερικής Καύσης – ΜΕΚ (κινητήρας), που χρησιμοποιώντας ως καύσιμο τη βενζίνη ή το πετρέλαιο, παράγουν ενέργεια και τη μετατρέπουν σε κίνηση. Η καύση της βενζίνης ή του πετρελαίου σε έναν περιορισμένο χώρο, όπως είναι οι κύλινδροι των ΜΕΚ, παράγει μεγάλη ποσότητα ενέργειας. Σήμερα, στα αυτοκίνητα χρησιμοποιούνται ΜΕΚ με 4 φάσεις λειτουργίας. Οι φάσεις αυτές είναι:
1) Εισαγωγή: Σε αυτή τη φάση το έμβολο (πιστόνι), που βρίσκεται στο ανώτερο σημείο της διαδρομής του (άνω νεκρό σημείο), κινείται προς τα κάτω και ανοίγει η βαλβίδα εισαγωγής, οπότε εισέρχεται το μείγμα καυσίμου. Το μείγμα καυσίμου είναι διαφορετικό, ανάλογα με το καύσιμο που χρησιμοποιεί ο κινητήρας. Στον βενζινοκινητήρα ο αέρας εισάγεται μαζί με καύσιμο, ενώ στους πετρελαιοκινητήρες εισάγεται μόνο αέρας.
2) Συμπίεση: Στη φάση αυτή το έμβολο αρχίζει να κινείται προς τα επάνω, συμπιέζοντας τον εγκλωβισμένο αέρα και κλείνει η βαλβίδα εισαγωγής, σφραγίζοντας τον θάλαμο καύσης.
3) Ανάφλεξη και εκτόνωση: Καθώς το μείγμα είναι συμπιεσμένο και το έμβολο φτάνει και πάλι στο άνω νεκρό σημείο, γίνεται η ανάφλεξη. Στους βενζινοκινητήρες η ανάφλεξη γίνεται με ηλεκτρικό σπινθήρα από τον σπινθηριστή (μπουζί), ενώ στα πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητα το καύσιμο ψεκάζεται και αυτοαναφλέγεται λόγω της υψηλής θερμοκρασίας που αναπτύσσεται κατά τη συμπίεση του αέρα. Η καύση του πετρελαίου ή η έκρηξη της βενζίνης δίνει ώθηση στο έμβολο, ώστε να κινηθεί με δύναμη προς το κατώτερο σημείο της διαδρομής του (κάτω νεκρό
σημείο). Η ενέργεια αυτή περιστρέφει τον στροφαλοφόρο άξονα. Όταν το έμβολο φτάσει στο κάτω νεκρό σημείο, η βαλβίδα εισαγωγής κλείνει.
4) Εξαγωγή: Στο κάτω νεκρό σημείο ανοίγει η βαλβίδα εξαγωγής. Καθώς το έμβολο κινείται και πάλι προς τα πάνω, ωθεί τα καυσαέρια έξω από τον κύλινδρο, στην ατμόσφαιρα, μέσω της εξάτμισης του αυτοκινήτου. Αυτές οι 4 βασικές φάσεις συνιστούν έναν πλήρη κύκλο λειτουργίας των κινητή-
ρων των αυτοκινήτων, οι οποίοι γι’ αυτόν τον λόγο ονομάζονται τετράχρονοι κινητήρες. Κατά την κίνηση του αυτοκινήτου, η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται συνεχώς και πολύ γρήγορα. Η κίνηση των εμβόλων μέσω του στροφαλοφόρου άξονα μετατρέπεται σε περιστροφή των τροχών του αυτοκινήτου. Κάθε θάλαμος εμβόλου (κύλινδρος), έχει συγκεκριμένο όγκο (κυλινδρισμός). Ο συνολικός όγκος που αθροίζεται από όλους τους κυλίνδρους, καθορίζει τον κυβισμό του αυτοκινήτου. Η απρόσκοπτη λειτουργία του κινητήρα προϋποθέτει:
1) Τη σωστή ψύξη του. Η καύση του καυσίμου στον κινητήρα και η τριβή των κινούμενων μεταλλικών μερών του, προκαλούν μεγάλη θερμότητα και, σε περίπτωση μη επαρκούς ψύξης, ο κινητήρας θα υπερθερμανθεί και θα σταματήσει να λειτουργεί σωστά, ενώ αν δεν υπάρχει ψυκτικό υγρό, θα καταστραφεί.
2) Τη σωστή και τακτική λίπανσή του. Αυτή απαιτείται, ώστε να μειώνεται η τριβή λόγω της επαφής των μεταλλικών τμημάτων του, και κατά συνέπεια να αυξάνει τη διάρκεια ζωής του κινητήρα. Χωρίς λιπαντικό (δηλ. λάδι) ο κινητήρας θα καταστραφεί.
3) Τη σωστή τροφοδοσία του με ηλεκτρική ενέργεια. Ο κινητήρας τροφοδοτείται με ηλεκτρική ενέργεια από την μπαταρία (συσσωρευτής). Η ηλεκτρική
ενέργεια είναι απαραίτητη για την εκκίνησή του, συνεπώς για τη λειτουργία του.
Τα στοιχεία του χώρου της μηχανής ενός αυτοκινήτου ΜΕΚ είναι:
1) Ο κινητήρας, ο οποίος έχει πάντα κεντρική θέση στο αυτοκίνητο και παράγει την απαραίτητη ισχύ και ροπή για την κίνησή του.
2) Το ψυγείο, που χρησιμοποιείται για την ψύξη του κινητήρα. Είναι ένα πολύσημαντικό σύστημα για τη λειτουργία του κινητήρα, αφού η σωστή απόδοση του είναι απαραίτητη για την ομαλή και απρόσκοπτη λειτουργία του. Μεγάλη προσοχή πρέπει να δίνετε τον χειμώνα, ώστε να υπάρχει επαρκής ποσότητα αντιψυκτικού υγρού στο ψυγείο, για να μην παγώσει και καταστραφεί ο κινητήρας λόγω διαστολής των υγρών του.
Ένα σημαντικό, επίσης, στοιχείο στη λειτουργία του ψυγείου είναι ο θερμοστάτης, ο οποίος ρυθμίζει τη θερμοκρασία. Αν ο θερμοστάτης υποστεί βλάβη,
πιθανόν να επέλθει υπερθέρμανση του κινητήρα. Συνήθως, όταν χαλάσει ο θερμοστάτης μένει ανοιχτός, και έτσι δεν μπορεί να ρυθμίσει τη θερμοκρασία του κινητήρα
3) Το δοχείο λαδιού. Η ύπαρξη του λαδιού στον κινητήρα του αυτοκινήτου είναι πολύ σημαντική, διότι εξασφαλίζει τη μακροζωία του ελαττώνοντας την τριβή μεταξύ των μεταλλικών τμημάτων του. Οπότε γίνεται κατανοητό ότι η σωστή τροφοδοσία λαδιού εξασφαλίζει την καλή λειτουργία του κινητήρα. Ο δείκτης στάθμης λαδιού κινητήρα είναι το μέσο που διαθέτετε, ώστε να ελέγξετε τη στάθμη του λαδιού στο αυτοκίνητο.
Αλλαγή λαδιού –αλλά και φίλτρου λαδιού– συνιστάται να γίνεται ανά 7,5 ή 10 ή και 15 χιλιάδες χιλιόμετρα, ανάλογα με τη χρήση του οχήματος (km που έχει διανύσει, κίνηση σε αστικό, υπεραστικό ή χωμάτινο περιβάλλον, ρυμούλκηση φορτίου κ.λπ.). Το λάδι πρέπει να αντικαθίσταται τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο, ανεξαρτήτως χιλιομέτρων. Για τη συχνότητα αλλαγής του λαδιού του κινητήρα, αλλά και για τον ενδεικνυόμενο τύπο του πρέπει να ανατρέξουμε στο εγχειρίδιο συντήρησης του οχήματος.
4) Ο μετρητής στάθμης λαδιού. Το όργανο αυτό είναι το μέσο που έχετε στη διάθεσή σας για να διαπιστώσετε εάν η ποσότητα του λαδιού στο δοχείο είναι επαρκής ή απαιτείται συμπλήρωμα. Η συμπλήρωση μερικών δεκάδων ή και εκατοντάδων μιλιλίτρων (ml) λαδιού στα μεσοδιαστήματα των αλλαγών είναι απόλυτα φυσιολογική. Εάν χρειαστεί να συμπληρωθούν μεγαλύτερες ποσότητες, θα πρέπει να προβληματιστείτε (ιδιαίτερα αν το αυτοκίνητο είναι καινούργιο) και να απευθυνθείτε άμεσα σε συνεργείο.
5) Το δοχείο υγρού φρένων. Το υγρό φρένων εξασφαλίζει τη σωστή λειτουργία των υδραυλικών συστημάτων στο σύστημα πέδησης (φρένα) και το χρώμα του είναι βαθύ ροζ ή λευκό. Η επαρκής ποσότητα υγρού φρένου είναι απαραίτητη, ώστε η πέδηση (φρενάρισμα) να γίνεται σωστά. Το υγρό φρένων είναι καυστικό και δεν πρέπει να έρχεται σε επαφή με το δέρμα σας, τα ρούχα ή το χρώμα του αυτοκινήτου.
6) Το δοχείο υγρού για τον καθαρισμό του μπροστινού ανεμοθώρακα (παρμπρίζ) και του πίσω τζαμιού. Το δοχείο αυτό συμπληρώνεται μόνο με αποσταγμένο (χωρίς άλατα) νερό, για να εξασφαλιστεί ο σωστός καθαρισμός του παρμπρίζ και του πίσω τζαμιού με τους υαλοκαθαριστήρες. Τον χειμώνα πρέπει να προστίθεται ειδικό αντιψυκτικό υγρό, για την αποφυγή σχηματισμού πάγου στη δεξαμενή και στα σωληνάκια του δικτύου κυκλοφορίας του υγρού.
7) Η μπαταρία (συσσωρευτής). Η μπαταρία απαιτείται για την εκκίνηση του κινητήρα και πρέπει να την ελέγχετε τακτικά για τυχόν προβλήματα. Υπάρχουν μπαταρίες με υγρά, που πρέπει να ελέγχονται κάθε 2 ή 3 μήνες και να συμπληρώνονται με αποσταγμένο νερό, αλλά υπάρχουν και μπαταρίες ξηρού τύπου, που δεν χρειάζονται να ελέγχονται. Στη δεύτερη περίπτωση, η αποφόρτιση της μπαταρίας, συνήθως, γίνεται απροειδοποίητα και σηματοδοτεί την αντικατάστασή της. Επιπλέον, στον χώρο της μηχανής υπάρχουν και άλλα στοιχεία τα οποία είναι τα εξής:
1) Γεννήτρια (δυναμό). Ο κινητήρας του αυτοκινήτου κινεί τη γεννήτρια, η οποία παράγει ρεύμα με το οποίο τροφοδοτεί τα ηλεκτρικά κυκλώματα και φορ-
τίζει τη μπαταρία με ρεύμα.
2) Ηλεκτρονική μονάδα ελέγχου ή ηλεκτρονικός εγκέφαλος: Είναι μια ολο-
κληρωμένη μονάδα ηλεκτρονικού υπολογιστή, η οποία ελέγχει το ηλεκτρικό σύ-
στημα του αυτοκινήτου και άλλα υποσυστήματα, όπως το σύστημα αντιμπλο-
καρίσματος των τροχών, το ηλεκτρονικό σύστημα ασφάλειας κ.ά. Ο εγκέφαλος
αποτελείται από ένα ή περισσότερα τυπωμένα κυκλώματα (πλακέτες), έναν μικρο-
επεξεργαστή και άλλα περιφερειακά ηλεκτρονικά στοιχεία.
3) Δοχείο υγρού για το υδραυλικό τιμόνι. Τα περισσότερα σύγχρονα αυτο-
κίνητα διαθέτουν υδραυλική υποβοήθηση τιμονιού, ώστε να ελαχιστοποιούν τη
μυϊκή δύναμη που απαιτείται για να στρίψει το τιμόνι. Το σύστημα αυτό, επειδή
είναι υδραυλικό, όπως και το σύστημα πέδησης (φρεναρίσματος), χρειάζεται ει-
δικό υγρό για να λειτουργήσει σωστά.
Το αυτοκίνητο αποτελεί ένα σημαντικό μέσο μεταφοράς για πολλούς ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Από την επιλογή του κατάλληλου μοντέλου έως την τακτική συντήρηση, η γνώση για το αυτοκίνητο μας βοηθά να το αξιοποιούμε στο έπακρο.
1. Πόσο σημαντική είναι η τακτική συντήρηση ενός αυτοκινήτου;
- Η τακτική συντήρηση είναι ουσιώδης για την μακροζωία του αυτοκινήτου.
- Περιλαμβάνει αλλαγές λαδιών, φίλτρων, ελαστικών κ.α.
- Με την τακτική συντήρηση αποφεύγονται μελλοντικά προβλήματα και επισκευές.
2. Ποιο είναι το κατάλληλο μέγεθος αυτοκινήτου για μια οικογένεια;
- Το κατάλληλο μέγεθος εξαρτάται από τις ανάγκες της οικογένειας.
- Οικογένειες με μικρά παιδιά ενδέχεται να προτιμούν οικογενειακά αυτοκίνητα.
- Σημαντικός παράγοντας είναι και ο χώρος αποθήκευσης.
3. Πώς μπορώ να επιλέξω το κατάλληλο μοντέλο αυτοκινήτου για μένα;
- Καθορίστε τις ανάγκες σας: πόσο συχνά θα χρησιμοποιείτε το αυτοκίνητο, πόσα άτομα θα μεταφέρετε, ποια θα είναι η χρήση του.
- Έρευνα: διαβάστε κριτικές, συγκρίνετε διαφορετικά μοντέλα, συζητήστε με ειδικούς.
- Δοκιμή οδήγησης: συμβουλευτείτε τον πωλητή για να κανονίσετε δοκιμή οδήγησης.
Μηχανική
Η μηχανική του αυτοκινήτου αποτελεί τον κινητήρα του οχήματος και είναι υπεύθυνη για την κίνησή του. Κάποια σημαντικά στοιχεία που πρέπει να γνωρίζετε είναι:
- Κυλινδράτοι κινητήρα: ο αριθμός κυλίνδρων επηρεάζει την ιπποδύναμη.
- Σύστημα ψύξης: το σύστημα αυτό βοηθά στο να διατηρείται η θερμοκρασία του κινητήρα σε ασφαλή επίπεδα.
- Σύστημα εξαγωγής: αποβάλλει τις εκπομπές καυσαερίων από τον κινητήρα.
Ασφάλεια
Η ασφάλεια των επιβατών είναι πάντα προτεραιότητα όταν οδηγούμε. Κάποια σημαντικά στοιχεία που πρέπει να λάβετε υπόψη είναι:
- Σύστημα Αντιμπλοκαρίσματος: προλαμβάνει το κλείδωμα των τροχών κατά την επιβράδυνση.
- Αερόσακοι: παρέχουν προστασία σε περίπτωση ατυχήματος.
- Σύστημα ABS: βοηθά στη διατήρηση της ελέγχου του αυτοκινήτου κατά την πέδηση.
Οικονομία
Η οικονομία καυσίμου είναι σημαντική για τον προϋπολογισμό και το περιβάλλον. Κάποια θέματα προς εξέταση είναι:
- Κατανάλωση καυσίμου: πόσα χιλιόμετρα διανύει το αυτοκίνητο με ένα λίτρο καυσίμου.
- Απορροή εκπομπών: πόσα ρύπανσης εκπέμπει το αυτοκίνητο.
- Εναλλακτικές πηγές ενέργειας: μελετήστε τις επιλογές όπως η ηλεκτροκίνηση.
Συμπεράσματα
Το αυτοκίνητο αποτελεί σημαντικό κομμάτι της καθημερινότητάς μας και η γνώση για αυτό είναι κλειδί για μια άνετη και ασφαλή οδηγική εμπειρία. Με την κατάλληλη προετοιμασία και συντήρηση, μπορούμε να απολαμβάνουμε το ταξίδι μας με ασφάλεια και απόλαυση.
